Υπάρχουν πολλές παθογένειες στο gaming. Κάποιες αφορούν τους χαρτογιακάδες, κάποιες τους developers, κάποιες τους δημοσιογράφους (θα έρθει η ώρα) και κάποιες τους φανς. Σήμερα θα μιλήσω για μια παθογένεια των φανς, και συγκεκριμένα για την τακτική του review bombing. Παρόλο που θα αναλύσουμε τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιείται αυτή η τακτική, θα εστιάσουμε κυρίως στους κινδύνους που ελλοχεύει για το gaming.
Τα βασικά: Τι είναι review bombing
Οκ, όλοι ξέρετε τι είναι. Κάποιοι από σας το έχετε κάνει ήδη, ας μην κρυβόμαστε. Για αυτούς που δεν ξέρουν, review bombing είναι η ιντερνετική τακτική κατά την οποία υπάρχει ένα στρατευμένο κύμα αρνητικών αντιδράσεων για ένα παιχνίδι. Με πιο απλά λόγια, βγαίνει παιχνίδι, το μισούνε όλοι, και πάνε μαζικά να αφήσουν αρνητικές κριτικές όπου βρουν. Steam και Metacritic έχουν την τιμητική τους, μιας και αφήνουν τους παίκτες να αφήνουν κριτικές και έχουν την μεγαλύτερη απήχηση. Ειδικά στο metacritic, που οι βαθμολογίες είναι σε κλίμακα 1-10, τα κουλούρια 0 πάνε σύννεφο
Ως τακτική, την βλέπω περισσότερο σαν αναγκαίο κακό. Δεν είμαι υπέρ του review bombing, αλλά κατανοώ πως είναι ένας από τους ελάχιστους μοχλούς πίεσης που διαθέτει η κοινότητα των gamer. Είναι λίγο σαν μια απεργία. Θα σε ξεβολέψει μεν, αλλά είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος διαμαρτυρίας.
Ιστορικά παραδείγματα
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα review bombing, τα οποία θα αναφέρω κυρίως για να γίνουν σαφές οι ανησυχίες μου ακολούθως.
Star Wars Battlefront II
Το πρώτο review bombing που θυμάμαι ήταν το Battlefront II. Τα microtransactions ήταν τόσο επιθετικά, στα όρια του ανήθικου, που ξύπνησαν το μένος των gamers. Η κοινότητα είχε τόσο πολύ αηδιάσει με τις τακτικές των εταιρειών, που κυριολεκτικά ξεζούμισαν και το παραμικρό, που απλώς το Battlefront πλήρωσε τη νύφη. Το backlash ήταν τέτοιο που η ΕΑ ξανασκέφτηκε τη στρατηγική της (όχι πως αλλάξε και πολλά), και υπήρξαν ΝΟΜΟΘΕΣΙΕΣ ΑΠΟ ΚΡΑΤΗ που περιόριζαν αυτές τις τακτικές. Όσοι απο σας θυμάστε τα “surprise mechanics”, ξέρετε για τι πράγμα μιλάω.
Review Bombing Skyrim
Το επόμενο review bombing που θυμάμαι ήταν του Skyrim. Δεν κάνω πλάκα. Είναι 2018 και η Bethesda βγάζει το ιστορικό έκτρωμα που λέγεται Fallout 76. Όμως τι γίνεται. Το Fallout 76 δεν βγαίνει στο steam αλλά ΜΟΝΟ στην πλατφόρμα της Bethesda. Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει δεν αφήνουμε review, δεν κάνουμε επιστροφή χρημάτων. Ό,τι ξέρατε από το Steam, ξεχάστε το. Και οι gamers το πήραν προσωπικά. “Έτσι μου είσαι κυρία Μπεθέσντα; Τώρα θα δεις!”. Και πήγανε στο Steam και έκαναν review bombing ΣΕ ΟΛΑ τα παιχνίδια της Bethesda αναδρομικά, από το Skyrim μέχρι το Morrrowind.
Blizz-krieg
Από τα δύο χαρακτηριστικότερα Review Bombing, το οποία κρατάνε μέχρι σήμερα. Πρώτον έρχεται το remaster του Warcraft III. Με την υπόσχεση για ένα νέο παιχνίδι, με νέα cinematics και νέο gameplay και γενικά κάτι νέο, η Blizzard σε μία νύχτα καταστρέφει το καλό όνομα που είχε χτίσει για 2 δεκαετίες. Όχι μόνο ήταν όλα ψέματα, όχι μόνο το παιχνίδι ήταν χειρότερο από το αυθεντικό (20 χρόνια πριν), αλλά η μοναδική αλλαγή ήταν στα Terms and Conditions. Βλέποντας πόσα λεφτά χάνει από δικαιώματα των mods (βλέπε DOTA), η Blizz περνάει αλλαγή για να της ανήκουν ΟΛΕΣ οι νέες ιδέες που φτιάχνουν οι παίκτες. Εννοείται πως ο κόσμος εξεγέρθηκε και το WarCraft III Reforged είναι ακόμη στο 0.6 από τα 10 στο Metacritic.
Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού. Αφού δεν έμαθε τίποτα από το Warcraft III, η Blizzard ξαναέπαθε Blizzard με το Overwatch 2. Αλλάζοντας ουσιαστικά όλο το παιχνίδι από 6v6 σε 5v5, η Blizz υποσχέθηκε ένα σωρό πράγματα και δεν τήρησε τίποτα. Τα PvE και τα progression systems καρατομήθηκαν. Ο πραγματικός λόγος, όλοι ξέρουμε, ήταν για να αλλάξει το μοντέλο σε Free2Play και να μας χρεώνει για skins και season passes. To παιχνίδι τρώει φάπες όπου βρεθεί, είναι overwhelmingly negative και το Marvel: Rivals το έχει κάνει Τζανετάκο στις σφαλιάρες.
Dive to Hell
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το review bombing του Helldivers 2. Η Sony (όντας η Sony), αποφάσισε να κάνει υποχρεωτικό τον λογαριασμό στο PSN για να παίξεις το παιχνίδι. Η κίνηση αυτή ήταν από μόνη της αυτογκολ, με 174 χώρες να μην ανήκουν στο PSN. Αλλά ακόμη κι αν δεν ήταν, πάλι ήταν μια τακτική στα μουλωχτά. Οι παίχτες το κατάλαβαν και ένα αγαπημένο παιχνίδι αμαυρώθηκε, για μια βλακεία (γιατί για βλακεία πρόκειται) της εταιρείας. Ευτυχώς το διόρθωσαν και τώρα το Helldivers ανθεί και πάλι.
Τα κίνητρα για review bombing
Και έρχομαι στους προβληματισμούς μου. Το πρόβλημα δεν είναι στην τακτική καθεαυτή. Είναι στα κίνητρα που κρύβονται πολλές φορές από πίσω. Το review bombing ξεκίνησε σαν το μοναδικό όπλο των gamer απέναντι σε εταιρείες θηρία. Δεν ήταν απλώς τακτική. Ήταν αντίσταση. Ένας τρόπος για να αντισταθούμε απέναντι στην απληστία των χαρτογιακάδων που απλώς μας ξεζούμιζαν και μας πετούσαν σαν στυμμένες λεμονόκουπες. Οφθαλμός αντί οφθαλμού. Προσπάθησαν να μας εκμεταλλευτούν κι έτσι θα τους πατούσαμε εκεί θα πονούσαν περισσότερο. Στα πορτοφόλια τους. Οι μαζικές κακές κριτικές που αμαύρωναν το όνομα του παιχνιδιού και των εταιρειών τους έκανε να μαζευτούν. Όχι σταμάτησαν να μας εκμεταλλεύονται, απλώς βρήκαν άλλους πιο διακριτικούς τρόπους.
Ο Gamer βρήκε μια πρωτόγνωρη δύναμη και δεν θα την άφηνε να πάει χαμένη. Πλέον όσο τον κρατούσε ο develeoper, τόσο τον κρατούσε και ο ίδιος. Αν ο gamer ένιωθε πως αδικούταν, θα έβγαζε το άχτι του στο Metacritic μοιράζοντας μηδενικά και αφήνοντας εξυπνάδες στα σχόλια ως δικαιολογία. Και κάπου χάνεται η μπάλα μερικές φορές. Το Skyrim δεν έφταιγε για το Fallout 76, αλλά πλήρωσε την νύφη. Δεν έφταιγε το Helldivers για τις αποφάσεις της Sony, όμως έφαγε το Review Bombing άδικα, μιας και το παιχνίδι είναι εξαιρετικό
Το Review Bombing δεν αφορά στο παιχνίδι
Η πρώτη μου ένσταση είναι εκεί. Το review bombing δεν έχει να κάνει με το παιχνίδι. Ποιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το Veilguard. Το παιχνίδι έχει φάει review bombing για τους χαρακτήρες του και το γράψιμο του και οκ, ως ένα σημείο το καταλαβαίνω. Τα ίδια και χειρότερα είχε πάθει το Last of Us 2. Αλλά υπάρχουν άτομα – πολλά άτομα – που του βάζουν 0 στο metacritic. Αλήθεια; Μηδέν; Οκ, καταλαβαίνω πως δεν σου άρεσε το παιχνίδι. Αλλά δεν αξίζει ούτε δύο ή τρία από τα δεκα; Δεν το πιστεύω.
Μου φαίνεται απίστευτο πως ένα ολοκληρωμένο παιχνίδι (έστω και κακό) να αξίζει την ίδια βαθμολογία με ξεκάθαρες απάτες όπως το The Day Before ή το Gollum ή το Rise of Kong. Ναι, ούτε εμένα μου αρέσουν κάποια πράγματα (τα διαβάζετε στο Hate the Game), αλλά ακόμη κι εγώ ξέρω πως ακόμη και το χειρότερο παιχνίδι αξίζει μια βάση αν έχει πέντε βασικά πράγματα.
Πόσο μάλλον όταν το review bombing μετατρέπεται σε “όποιον πάρει ο χάρος”. To Helldivers ήταν το κλασικό παράδειγμα. Το review bombing πάλι δεν είχε να κάνει με το παιχνίδι. Είχε να κάνει με μια απόφαση. Κι όμως, αυτή η πρακτική πλήγωσε τους devs που δεν το άξιζαν. Αν έχετε πρόβλημα με την Sony, επιτεθείτε στη Sony, όχι σε ένα παιχνίδι ενός μικρού studio, το οποίο κατάφερε και έφτιαξε κάτι καλό.
O στόχος
Και κάπου εδώ μπαίνουμε σε γκίζες ζώνες και αχαρτογράφητα νερά. Το review bombing είναι όντως μια βόμβα, που όμως δεν ξέρεις ποτέ πού μπορεί να σκάσει. Μπορεί να κάνεις ένα τέλειο παιχνίδι, κι όμως να φας ένα review bombing για άσχετο λόγο. Αν έχεις microtransactions, ή αν έχεις πολλά bugs τα οποία δεν έχεις διορθώσει. Εάν το παιχνίδι έχει κακή ιστορία ή κακό gameplay. Αν θίγεις τα πολιτικά πιστεύω των παικτών σου ή αν απλώς τους χαλάς το φενγκ σούι. Πουθενά δεν είναι ασφαλές το παιχνίδι, ακόμη και όταν είναι αξιόλογο.
Κι όταν το bombing έχει σκοπό την αναίρεση μιας απόφασης ή την αλλαγή κάποιων στοιχείων του παιχνιδιού, κάτι γίνεται. Καταλαβαίνω το κράξιμο που έχει συγκεκριμένο στόχο και που αν επιτευχθεί, το κράξιμο θα γίνει έπαινος. Κράξιμο για τα microtransactions ή για τα bugs είναι πάντα ευπρόσδεκτα, γιατί ξέρεις πως ο dev μπορεί να σε ακούσει και να το φτιάξει. Αλλά υπάρχουν και άλλες φορές που απλώς είναι έκφραση μίσους. Μισώ το παιχνίδι και θέλω να το βλάψω, χωρίς γιατί και πώς. Δεν με ενδιαφέρει να βελτιώσω το παιχνίδι ή να πετύχω κάτι. Θέλω απλώς να δω τον κόσμο να καίγεται Joker φάση.
Bombing ναι, Review όχι
Για αυτό και τα review bombings δεν είναι reviews. Όση δύναμη και να έχουν, όσο κι αν τα βάζουν με τα “πετσωμένα media”, ένα review bombing δεν είναι ποτέ πιο αξιόπιστο από ένα κανονικό review. Ναι, έχει την χρησιμότητά του, αλλά του λείπει το βάθος και η δικαιολόγηση που θα του έδιναν κύρος. Για παράδειγμα, το Dragon’s Dogma 2. To Dragon’s Dogma το μισώ. Πραγματικά όμως. Κάποια στιγμή θα το βάλω και στο Hate the Game. Αλλά όταν έγινε review bombing εξαιτίας των microtransactions, αυτό δεν σήμαινε πως το παιχνίδι ήταν κακό. Το να βάλεις σε ένα παιχνίδι σαν το Dragon’s Dogma βαθμολογία μηδέν, για αυτό τον λόγο είναι άδικο, παρόλο που η πρόθεση ήταν καλή. Το Review Bombing αποτυπώνει το αίσθημα της κοινότητας, αλλά όχι την αξία του παιχνιδιού.
Αντί να μου βάζεις κριτικές “Βάζω μηδέν γιατί καταστρέψανε το παιχνίδι”, γράψε τι δεν σου άρεσε ακριβώς και κυρίως γράψε και τι σου άρεσε. Ο μηδενισμός δεν βοηθάει. Οκ, καταλαβαίνω πως σε χάλασαν κάποια πράγματα. Αλλά σε χάλασαν όλα; Τα πάντα; Χώρια που κάνουν τους gamers να μοιάζουν με βουτηρομπεμπέδες που κάθε φορά που τους πονάει, βγάζουν το άχτι τους στο metacritic. Πόσο μάλλον όταν στο μυαλό του μέσου gamer οι βαθμολογίες είναι είτε 10 είτε 0. Μέση λύση δεν υπάρχει. Είτε το αγαπάς και είναι το καλύτερο παιχνίδι στην Ιστορία, είτε είναι ένα βδέλυγμα του Βεελζεβούλ από τα βαθύτερα καζάνια της κολάσεως.
Επίλογος
Με άλλα λόγια, το review bombing κάνει κακό στο παιχνίδι και όχι στην εταιρεία. Προσπαθείς να βλάψεις την εταιρεία, αλλά κάνοντας κακό στους ανθρώπους που δουλέψαν στο παιχνίδι. Ξέρω. Είναι αναγκαίο κακό. Αλλά θα πατώσει το παιχνίδι, και μετά θα κλαίμε για τα layoffs. Και δεν λέω στις ακραίες περιπτώσεις της Ubi και της EΑ. Μιλάω για στούντιο που θα μπορούσαν να την παλέψουν κάπως με μια μέτρια αποδοχή, αλλά ένα review bombing τους κόβει τα φτερά και κυρίως τις δουλειές. Κι όταν ένα παιχνίδι είναι κακό, άντε το καταλαβαίνω. Αλλά όταν ένα παιχνίδι έχει redeeming qualities, ή απλώς είναι polarizing, μπορείς να τα ρίξεις και με ένα 5, δεν χρειάζεται να εκφράσεις όλο το μένος σου.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχω με το review bombing είναι πως δεν καλυτερεύει την βιομηχανία. Απλώς παίρνει κεφάλια και πολλές φορές το κάνει ανεύθυνα. Τοσα review bombings και η EA ακόμη εκμεταλλεύεται το Madden. To Assassin’s Creed Shadows τρώει κράξιμο από τώρα και Ubi βγάζει NFT παιχνίδια. Και μπορεί να είναι καλό το Shadows, αλλά πάλι θα φάει τη λάσπη της ζωής του. Είναι σαν την Λερναία Ύδρα, ένα κόβεις δυο φυτρώνουν. Και αυτοί που την πληρώνουν στο τέλος είναι αυτοί που δεν έχουν την δυνατότητα να επιστρέψουν από ένα bombing. Που το ένα λάθος θα το πληρώσουν με κλείσιμο και απόλυση.
Οι υπόλοιποι, ούτε που θα ιδρώσει το αυτί τους.
