Οκ, μείνετε μαζί μου. Θα βγάλει νόημα. Σήμερα θα μιλήσουμε για το πλοίο του Θησέα και πως αυτό επηρεάζει την βιομηχανία.
Τι είναι το πλοίο του Θησέα
Για όσους δεν ξέρουν τι είναι το πλοίο του Θησέα ή δεν έχουν δει Wandavision, το πλοίο του Θησέα είναι ένα υποθετικό πείραμα. Φανταστείτε λοιπόν πως έχετε ένα πλοίο και κατά το πέρασμα του χρόνου αντικαθιστάτε τα παλιά σανίδια με καινούργια. Όταν και το τελευταίο παλιό σανίδι έχει αντικατασταθεί, προκύπτει το ερώτημα. Είναι αυτό το πλοίο το ίδιο πλοίο με το αυθεντικό ή είναι ένα καινούργιο πλοίο;
Το υποθετικό αυτό παράδειγμα προσπαθεί να ρίξει φως στο πρόβλημα της ταυτότητας και της συνέχειας. Πότε αλλάζει η ταυτότητα ενός πράγματος. Πότε λέμε πως κάτι δεν είναι το ίδιο όπως πριν; Όταν αλλάζει το παραμικρό κομμάτι του; Όταν αλλάζει όλο; Έχει να κάνει με το υλικό; Έχει να κάνει με την μορφή; Έχει να κάνει με όλα αυτά μαζί; Φιλόσοφοι προσπάθησαν να λύσουν αυτό το παράδοξο, αλλά στην καλύτερη περίπτωση απλώς παράκαμψαν το πρόβλημα.
Heavy Metal Παραδείγματα
Το ίδιο πρόβλημα με το πλοίο του Θησέα το βλέπω σε κάτι μπάντες τύπου Maiden και Nightwish. Είναι οι Maiden και οι Nighwish οι ίδιοι Maiden και Nighwish όταν πρωτοξεκίνησαν; Οι Maiden ξεκίνησαν με τον Stratton στην κιθάρα, μέχρι που έφυγε και ήρθε ο Smith. Μετά έφυγε ο DiAnno και ήρθε ο Dickinson, κατόπιν o McBrain αντίκατέστησε τον Burr. O Smith έφυγε, ο Gers ήρθε και μετά έφυγε ο Dickinson για να έρθει ο Blaze Bayley. Η αλλαγή δεν κράτησε πολύ, με τον Bayley να φεύγει και να ξαναέρχονται οι Dickinson και Smith.
Το ίδιο και οι Nighwish. Σε fast forward, φεύγει ο Vanska, φεύγει η Tarja, φεύγει ο Nevalainen, φεύγει άνετα η Anette, φεύγει κι ο Hietala και τώρα έχουμε μια μπάντα που πάει για νέο album me Floor και Troy.
Είναι οι Nightwish οι ίδιοι Nightwish και οι Maiden οι ίδιοι Maiden με μόνο 2 άτομα να συνεχίζουν από το αρχικό lineup; Προφανώς και όχι, θα απαντήσετε. Οι καιροί αλλάζουν, άνθρωποι φεύγουν κι έρχονται. Ακόμη κι αν έχουν μείνει οι εμπνευστές τους, ο Harris και ο Holopainen, εντούτοις κι αυτοί μοιάζουν να απέχουν από τους νεότερους πρωτοπόρους εαυτούς τους. Προσωπικά μου πήρε πολύ καιρό να χωνέψω πως οι Nightwish που είχαν και έχουν τεράστια επίδραση σε μένα, δεν είναι οι ίδιοι Nightwish με τους σημερινούς.
Οκ, τι σχέση έχει αυτό με το gaming;
Το πλοίο του Θησέα (της Bioware)
Σκέφτομαι την Bioware και το Anthem. Όταν βγήκε και απογοητεύτηκε όλος ο κόσμος, όλοι ήμασταν με την ερώτηση στο βλέμμα. Πώς γίνεται να το έβγαλε η Bioware; Πώς γίνεται οι άνθρωποι που έβγαλαν Mass Effect, Dragon Age και Baldur’s Gate 2 να έχουν βγάλει αυτή την μετριότητα; Πώς γίνεται ένα στούντιο με τόσο μεγάλη απήχηση, με τόσους φαν, να κάνει λάθη πρωτάρη;
Κι εκεί κατάλαβα πως ισχύει το πλοίο του Θησέα. Η Bioware του Mass Effect δεν είναι η ίδια του Anthem. H Arkane του Dishonored και του Prey δεν είναι η ίδια Arkane του Deathloop και του Redfall. Η Rocksteady των Batman δεν είναι η ίδια του Suicide Squad. H Hangar 13 του Mafia III δεν είναι η Illusion Softworks που έφτιαξε το πρώτο. Το πλοίο αλλάζει. Οι μπάντες αλλάζουν. Τα στούντιο αλλάζουν. Μπορεί η κληρονομιά να είναι εκεί, αλλά οι άνθρωποι απουσιάζουν.
Φύγε εσύ, έλα συ
Και είναι λογικό. Με τόσες απολύσεις και προσλήψεις τα στούντιο είναι πολύ διαφορετικά από τις ομάδες που τα ξεκίνησαν και τα γιγάντωσαν. Πραγματικά υπάρχει κάποιος που πιστεύει πως τα παιχνίδια της Bungie θα έχουν την ίδια ποιότητα μουσικής, τώρα που απέλυσαν τον Salvatori; Πιστεύει κανείς πως τα παιχνίδια της Arkane θα έχουν το ίδιο στάτους, όταν 70% των ταλέντων έχουν φύγει εξαιτίας του Redfall; Πόσοι από αυτούς που έφτιαξαν παιχνίδια σταθμούς, βρίσκονται ακόμη στα στούντιό τους; Πόσοι από αυτούς που έφτιαξαν το Skull and Bones ήταν στην ομάδα που έφτιαξε το Black Flag; Πόσοι βετεράνοι του gaming είδαν την πόρτα εξόδου, αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό πίσω τους, που το πλήρωσαν στην τελική τα παιχνίδια;
Θα μου πείτε. «Ρε μαν, εντάξει, έφυγαν κάποιοι, θα φέρουμε άλλους. Designer οι μεν, designer και οι δε». Έτσι το βλέπουν και οι CEO και έπεσαν μέσα στην παγίδα. Γιατί άμα δεν ξέρεις πως δουλεύει η ρημάδα η εταιρεία σου, έτσι σκέφτεσαι. Αλλά εδώ μηχανικό αλλάζεις, και σου λέει “φίλε εγώ ξέρω τα Toyota, από Renault δεν σκαμπάζω”.
Με τα Layoffs χάνεται η τεχνογνωσία
Φαντάσου λοιπόν ένα designer που ήταν π.χ στο Call of Duty. Ξέρει να σχεδιάζει όπλα, και να τα κάνει φουλ ρεαλιστικά. Τον διώχνεις και φέρνεις έναν άλλο που ήταν στο Skyrim και ξέρει να σου σχεδιάζει σπαθιά και τόξα. Θα του πάρει ώρα μέχρι να μάθει να φτιάχνει όπλα, και ακόμη περισσότερο χρόνο για να τα φτιάχνει τόσο καλά όσο ο προηγούμενος. Το ίδιο ισχύει και στους developers. Αν ο άλλος ήταν σπεσιαλίστας στο FPS, πώς θα τον φέρει να σου κάνει ARPG; Πώς θα ξέρει τι να κοιτάξει και τι όχι; Πώς θα ξέρει να βελτιστοποιήσει τον κώδικά του;
Όση σοφία συσσωρευμένη και να κρύβουν τα Confluence pages, τίποτα δεν μπορεί να είναι καλύτερο από τον άνθρωπο που ήδη ξέρει την δουλειά και την κάνει καλά. Μπορεί το στούντιο να γλιτώνει διακόσια και πεντακόσια ευρώ στον μισθό μιας νέας πρόσληψης, αλλά τα ξοδεύει στο να αποκτήσει ο νέος εργαζόμενος την αρτιότητα και την τεχνογνωσία που είχε ο παλιός. ΄
Αλλάζει η ομάδα, αλλάζει το αποτέλεσμα
Και μέσα σε όλα αυτά, βάλτε και το εργασιακό περιβάλλον και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Όταν έχεις μια ομάδα βετεράνων, που δούλεψαν μαζί σε πολλά παιχνίδια, αναπτύσσεται μια σχέση που ευνοεί την παραγωγικότητα. Ο ένας ξέρει πως δουλεύει ο άλλος και μπορούν και συνεννοούνται. Ξέρεις που να πας, ποιον να ρωτήσεις, τι να ρωτήσεις. Μικρές λύσεις εμφανίζονται αστραπιαία, γλιτώνοντας χρόνο, κόπο και χρήμα. Όταν αυτή η ομάδα απαρτίζεται από άτομα άγνωστα μεταξύ τους, πώς περιμένεις να συνεργαστούν, να βοηθήσει ο ένας τον άλλον και να βγάλουν ένα καλό αποτέλεσμα.
Στο τέλος το κόστος είναι μεγαλύτερο, καθώς απαιτείται περισσότερο χρήμα και χρόνος ώστε να φτάσεις στο επίπεδο που ήδη ήσουν, αλλά για λόγους απληστίας ο CEO επέλεξε να κάνει μια βουτιά.
Επομένως δεν θεωρώ πως κανένα στούντιο είναι αυτό που ήταν στις μεγάλες του μέρες. Ούτε καν τα επιτυχημένα στούντιο, όπως η CD Project Red, η Rockstar ή τα first party της Sony. Όλες οι εταιρίες έχουν χάσει ένα κομμάτι από τις ομάδες τους. Αυτό τις κάνει να είναι διαφορετικές από τις ομάδες που έκαναν τις μεγάλες επιτυχίες. Όταν μιλάμε πλέον για ιστορικά στούντιο, μιλάμε μόνο για το όνομα και την κληρονομιά, όχι για το παρόν στάτους τους. Κι αυτό σημαίνει πως με κάθε νέα κυκλοφορία, η νέα ομάδα που μας δίνει ένα νέο παιχνίδι κρίνεται από το μηδέν.
Ακόμη κι αν τυχαίνει το παιχνίδι και το στούντιο να έχει το ίδιο όνομα.
